Τα μνημεία της Ικαρίας

Ο αρχαιολογικός χώρος του Kάμπου.

Η σημερινή περιοχή Κάμπος αποτελεί, σύμφωνα με έρευνες, τη θέση της αρχαίας πρωτεύουσας της Ικαρίας, Οινόη, η οποία κατοικήθηκε από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού.

Σήμερα, δεν διακρίνονται ίχνη του τείχους της αρχαίας πόλης, αλλά μέσα στον αρχαιολογικό χώρο, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να παρατηρήσει ερείπια από το ρωμαϊκό Ωδείο, το οποίο έχει κατασκευαστεί με κτιστή τοιχοδομία και μεγάλα τόξα. Πρόκειται για το μεσαιωνικό κοσμικό κτίριο, γνωστό και ως ‘Παλάτια’.Αξίζει ακόμα να επισκεφτεί κάποιος το υστερορρωμαϊκό Υδραγωγείο, όπου βρίσκονται σημαντικά ερείπια λουτρών, δεξαμενών και αγωγών ύδρευσης και αποχέτευσης.

Πρόσφατα ο αρχαιολογικός χώρος του Κάμπου επεκτάθηκε και χαρτογραφήθηκε, ενώ μέσα σε αυτόν συναντάμε το Αρχαιολογικό Μουσείο του Κάμπου, που βρίσκεται στο λόφο της Αγίας Ειρήνης με τον ομώνυμο Ναό, εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου.

 Το Κάστρο του Κοσκινα.

Το Κάστρο του Κοσκινά βρίσκεται στο χωριό Κοσοίκια, λίγα χιλιόμετρα έξω από τον Εύδηλο, στο μέσο περίπου της Ικαρίας. Βρίσκεται πάνω στο λόφο Κεφάλα, με καταπληκτική θέα σε όλο το Βόρειο τμήμα του νησιού, ενώ έχει επικρατήσει και η ονομασία του ως Κάστρο της Νικαριάς ή Κάστρο της Μεσαριάς.

Αποτελούσε προστατευτικό οχυρωματικό έργο τής Δολίχης και η φήμη του ως απόρθητο κάστρο, είχε εξαπλωθεί παντού. Κατασκευάστηκε από τους Βυζαντινούς, τον 10ο αιώνα, με σκοπό να έχουν οπτική επαφή ολόκληρης της γειτονικής περιοχής και των θαλάσσιων δρόμων επικοινωνίας.

Το Κάστρο τελικά έπεσε στα χέρια των Γενουατών, παρά τη σθεναρή αντίσταση των κατοίκων, ακόμα και των γυναικών που πολέμησαν, όπως καταδεικνύουν οι μελέτες, ύστερα από προδοσία.

Η επίθεση και κατάληψη του κάστρου έγινε την περίοδο μεταξύ 1362-1481, ενώ η ιστορία του Κάστρου διατηρείται ακόμα και σήμερα σε δημοτικά τραγούδια, με πιο γνωστή τη «ρήμα της αλώσεως», όπου περιγράφεται η άλωση του κάστρου του Κοσκινά από τους Γενουάτες.

Σήμερα, διασώζεται μόνο τμήματα του τείχους του κάστρου, ενώ στο εσωτερικό του διατηρείται ο ναός του Αγίου Γεωργίου του Δοργανά που είναι μονόκλιτη καμαροσκεπή βασιλική και στο εσωτερικό του συναντώνται κίονες αρχαίων κτισμάτων.

Η αρχαία πόλη των Θέρμων.

Σε μικρή απόσταση ανατολικότερα από τη σημερινή πόλη Θέρμα, βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας λουτρόπολης που ονομαζόταν Θέρμαι. Η πόλη αυτή ήταν ξακουστή σε όλη την Ελλάδα και στα παράλια της Μ. Ασίας κατά την αρχαιότητα, για την ιαματική  ιδιότητα των θερμών πηγών της. Από την αρχαία πόλη, διασώζονται τμήματα από λουτρικές εγκαταστάσεις ελληνορωμαϊκών χρόνων και του αρχαίου υδραγωγείου, καθώς και θραύσματα αγγείων που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Αγίου Κηρύκου.

Διοικητικό κέντρο των Θερμών πρέπει να ήταν το χωριό Καταφύγι, πιο βόρεια από την πόλη των Θερμών, στο οποίο διασώζονται τμήματα της ακρόπολής του, που χρονολογούνται από τη νεολιθική περίοδο, γνωστή και ως Κάστρο Καταφυγίου. Μέσα στο σχολείο του χωριού, σε ειδική έκθεση παρουσιάζονται διάφορα ευρήματα της ακρόπολης, όπως  αγγεία, αντίγραφο μίας επιτύμβιας στήλη, τάφοι, γεωργικά εργαλεία  κτλ. Κατά την κλασική και ελληνιστική περίοδο, οι Θέρμες γνώρισαν μεγάλη ακμή λόγω της εντατικής εκμετάλλευσης των ιαματικών λουτρών της και οι κάτοικοι πήραν το όνομα ‘Ασκληπιείς’ κατά τον 3^ο μ.Χ. αιώνα, εφ’όσον βρίσκονται υπό την προστασία του θεού της ιατρικής Ασκληπιού.    

Σύμφωνα με μελέτες, οι Θέρμες καταστράφηκαν από καθίζηση του εδάφους, παρ’όλα αυτά εκτενέστερες έρευνες θα προσέδιδαν περισσότερες αποδείξεις.

Ο Βράχος του Ίκαρη.

Ο βράχος βρίσκεται στη θάλασσα, στο χωριό 50 μέτρα περίπου από το χωριό Χρυσόστομο, στο νότιο μέρος του νησιού. Σύμφωνα με τη μυθολογία, σ' εκείνο το σημείο ο Ίκαρος έχασε τα φτερά του και έπεσε στη θάλασσα. Εκεί κοντά, στη στεριά έχει χτιστεί και ένας βράχος, με ένα μικρό πέτρινο αμφιθέατρο, όπου γίνονται πολλές εκδηλώσεις. Μια σιδηρονικελιούχα μεταλλοφορία που βρίσκεται διάσπαρτη εκεί στα χωράφια, καλείται σύμφωνα με την παράδοση 'αίμα του Ικάρου'.

Ο Πύργος στο Δράκανο

Η Αρχαία πόλη του Δράκανου, με τη ομώνυμη Ακρόπολη και τον Πύργο, βρίσκονται στη σημερινή περιοχή του Φάρου (Φανάρι), στο ανατολικό άκρο του νησιού. Η περιοχή ταυτίζεται με το αρχαίο πόλισμα (πόλη) Δράκανο και το σπουδαιότερο μνημείο που περισώνεται είναι ο αρχαίος στρογγυλός πύργος του. Βρίσκεται πάνω σε βράχο σε υψόμετρο άνω των 50 μέτρων, ενώ χαρακτηριστική είναι η θέα από αυτό προς τους Φούρνους και τη Σάμο.

Αποτελεί ένα σπουδαίο έργο τέχνης από κατασκευαστικής άποψης και θεωρείται από τους καλύτερα διατηρημένους πύργους στο Αιγαίο. Η κατασκευή του πύργου τοποθετείται χρονικά στους αλεξανδρινούς χρόνους και η επισκευή του στην περίοδο βασιλείας του Δημήτριου του Πολιορκητή 3ο αιώνα π.Χ.ή στον 4ο π.Χ. αιώνα, σύμφωνα με τελευταίες μελέτες. Ο πύργος είναι τριώροφος, χτισμένος με ογκώδεις λευκούς μαρμάρινους πλίνθους. Οι πλίνθοι δεν συγκρατώνται μεταξύ τους με μεταλλικούς συνδέσμους, αλλά μόνοι τους, ενώ φαίνονται εξωτερικά επικεραμωμένοι.Το σωζόμενο τμήμα έχει εξωτερική διάμετρο γύρω στα 8,4 μέτρα και ύψος 13 μέτρα, ενώ το αρχικό συνολικό ύψος του εκτιμάται στα 13,5 μέτρα. Δεν διασώζονται σκάλες επικοινωνίας μεταξύ των ορόφων.Σήμερα, σώζονται επίσης ερείπια της Ακρόπολης και μέρος του τείχους της, ο παρακείμενος μικρός ναός του Αγίου Γεωργίου, ενώ έχει ολοκληρωθεί πλήρως η αναστήλωση του πύργου με σημαντική βελτίωση στη δομή και στην αντοχή του.

Σήμερα, σώζονται επίσης ερείπια της Ακρόπολης και μέρος του τείχους της, ο παρακείμενος μικρός ναός του Αγίου Γεωργίου, ενώ έχει ολοκληρωθεί πλήρως η αναστήλωση του πύργου με σημαντική βελτίωση στη δομή και στην αντοχή του.